Κοντοστέφανος

Επώνυμο στρατηγών της Βυζαντινής αυτοκρατορίας. 1. Αλέξιος (10ος αι.). Διετέλεσε δομέστικος των σχολών της δύσεως (αρχιστράτηγος των δυνάμεων που στάθμευαν στις ευρωπαϊκές επαρχίες) στα χρόνια του αυτοκράτορα Βασιλείου Β’ (958-1025) και έλαβε μέρος στην εκστρατεία του αυτοκράτορα εναντίον των Βουλγάρων (981). Στη διάρκεια εκείνης της εκστρατείας, λόγω του μίσους του για τον άλλο βυζαντινό στρατηγό, Λέοντα Μελισσηνό, που φρουρούσε τα στενά του Αίμου, έγινε αιτία της καταστροφής του βυζαντινού στρατού από τα βουλγαρικά στρατεύματα του Σαμουήλ. 2. Αλέξιος (12ος αι.). Μετά την εκθρόνιση (1195) του Ισαάκιου B’ Άγγελου Κομνηνού (1185-95) από τον αδελφό του, Αλέξιο Γ’, κατόρθωσε να εξαπατήσει ένα μέρος του λαού και να ανακηρυχθεί αυτοκράτορας, τη στιγμή μάλιστα που ο Αλέξιος Γ’ είχε ήδη καταλάβει τα ανάκτορα. Αμέσως μετά όμως συνελήφθη και φυλακίστηκε. 3. Ανδρόνικος (12ος αι.). Απέκτησε τον βαθμό του στρατηγού σε νεαρή ηλικία, λόγω της συγγένειάς του με τον αυτοκράτορα Μανουήλ Α’ Κομνηνό (1143-80). Το 1144 εστάλη μαζί με τον ναύαρχο Βρανά εναντίον του ηγεμόνα της Αντιόχειας, Ραϊμόνδου, ο οποίος, ύστερα από τις αλλεπάλληλες ήττες του στρατού του, υποχρεώθηκε να μεταβεί στη Κωνσταντινούπολη για να απολογηθεί και να δηλώσει υποταγή στον αυτοκράτορα. Στη συνέχεια έλαβε μέρος στην εκστρατεία της Κέρκυρας (1149) υπό τις διαταγές του πατέρα του, Στέφανου (βλ. 7.), μετά τον θάνατο του οποίου συνέχισε τη πολιορκία της πόλης, ωσότου κατέφθασε στο νησί ο αυτοκράτορας. Το 1168, επικεφαλής βυζαντινού στρατού διέσχισε τον Σάβο ποταμό και επιτέθηκε εναντίον των Ούγγρων, στους οποίους προξένησε μεγάλες καταστροφές. Έπειτα από δύο χρόνια διορίστηκε αρχηγός της εκστρατείας εναντίον των Αράβων της Αιγύπτου, αλλά παρά τις πρώτες στρατιωτικές επιτυχίες του υποχρεώθηκε –εξαιτίας της ασυνέπειας του συμμάχου του, Αμαλάριχου, βασιλιά της Ιερουσαλήμ– να επιστρέψει στη Κωνσταντινούπολη. Το 1171, επικεφαλής 150 πλοίων, υποχρέωσε τους Ενετούς να εγκαταλείψουν τη Χίο. Αργότερα πήρε μέρος στην εκστρατεία εναντίον των Τούρκων του Ικονίου, αρχηγός της οποίας ήταν ο ίδιος ο αυτοκράτορας. Μετά τον θάνατο του Μανουήλ Α’, λόγω της αντιπαράθεσής του με τη χήρα βασίλισσα Μαρία, προσχώρησε στο κίνημα του Ανδρόνικου Κομνηνού, που έληξε με την ανατροπή της Μαρίας και την άνοδο στον θρόνο του τελευταίου. Ωστόσο, αποδοκιμάζοντας τις εγκληματικές ενέργειες του νέου αυτοκράτορα, έλαβε μέρος, μαζί με τους γιους του, σε συνωμοσία εναντίον του που τελικά απέτυχε. Ο ίδιος συνελήφθη και τυφλώθηκε μαζί με τους άλλους συνωμότες. 4. Θεόδωρος (13ος αι.). Στρατηγός και πρωτοσέβαστος του βασιλείου της Νίκαιας στα χρόνια του Ιωάννη Γ’ Δούκα ή Βατάτζη (1222-54). Το 1247, επικεφαλής 300 ιππέων, έσπευσε σε βοήθεια του Ιωάννη Καντακουζηνού, ο οποίος πολεμούσε στη Ρόδο εναντίον των Γενοβέζων και των Γάλλων του ηγεμόνα της Πελοποννήσου που είχαν καταλάβει το νησί. Ο Κ. αποβιβάστηκε στη Ρόδο και, αφού εξόντωσε τους Γάλλους που λεηλατούσαν την ύπαιθρο, υποχρέωσε τους Γενοβέζους σε παράδοση. 5. Ισαάκιος (12ος αι.). Ναύαρχος. Διορίστηκε από τον αυτοκράτορα Αλέξιο Α’ (1081-1118) αρχηγός του στόλου και το 1107 εστάλη στα παράλια της Αλβανίας, για να αποτρέψει πιθανή απόβαση του Νορμανδού ηγεμόνα της Κάτω Ιταλίας, Βοημούνδου. Παραβιάζοντας, όμως, τις ρητές διαταγές του Αλέξιου συγκρούστηκε με τον στόλο του Βοημούνδου και ηττήθηκε. Φοβούμενος τις συνέπειες της ανυπακοής του, οδήγησε τον στόλο του στα αλβανικά παράλια, όπου, αφού τον διαίρεσε σε μικρές μοίρες, προσποιήθηκε τον άρρωστο και κρύφτηκε στη Χειμάρρα. Λίγο αργότερα ο εχθρικός στόλος εισέβαλε ανενόχλητος στο λιμάνι της Αυλώνας και αποβίβασε στην ξηρά μεγάλες στρατιωτικές δυνάμεις. 6. Ιωάννης (12ος αι.). Αδελφός του Ανδρόνικου (βλ. 3.). Πήρε μέρος στην εκστρατεία εναντίον των Ούγγρων (1168) καθώς και σε όλους τους πολέμους που διεξήγαγε ο αυτοκράτορας Μανουήλ Α’ Κομνηνός (1143-80). Στα χρόνια του Ισαάκιου Β’ Αγγέλου (1185-95), αν και βρισκόταν σε προχωρημένη ηλικία, ανέλαβε να καταστείλει τη στάση του Ισαάκιου Κομνηνού, ο οποίος είχε καταλάβει, μεταξύ άλλων, και την Κύπρο. Η εκστρατεία απέτυχε και ο Κ. αιχμαλωτίστηκε και εξορίστηκε στη Σικελία. Ο βυζαντινός χρονογράφος Κωνσταντίνος Μανασσής τού αφιέρωσε παραμυθητικό λόγο-εγκώμιο. 7. Στέφανος (; – 1149). Ήταν γαμπρός του βασιλιά Μανουήλ Α’ Κομνηνού (1143-80). Το 1149, επικεφαλής ισχυρού στόλου και στρατού, διατάχθηκε να διώξει από τη Κέρκυρα τους Νορμανδούς της Νότιας Ιταλίας, οι οποίοι την είχαν καταλάβει με αρχηγό τους τον Ρογήρο Β’. Ωστόσο, στη διάρκεια της πολιορκίας του φρουρίου της Κέρκυρας τραυματίστηκε σοβαρά και πέθανε έπειτα από λίγες μέρες.